Op 3 augustus is de Fagradalsfjall vulkaan opnieuw uitgebarsten op het Reykjanes schiereiland in IJsland, vlakbij de hoofdstad Reykjavik. De afgelopen dagen waren er reeds veel aardbevingen in het gebied, tot zo’n 5500 op 1 augustus, en verschillende bevingen van meer dan 5.0 magnitude. Het gebied waar de spleetvulkaan is uitgebarsten is hetzelfde gebied waar er vorig jaar reeds een uitbarsting plaatsvond (van maart tot september), op een paar tiental km van de hoofdstad waar op dit moment de ‘Gay Pride’ festiviteiten doorgaan, met op 6 augustus een “Gay Pride parade”.

Magnús Tumi Guðmundsson, een professor geofysica zegt dat de uitbarsting wellicht 5 tot 10 keer groter is dan de voorgaande uitbarsting, maar nog niet ‘the big one‘. De uitbarsting is op dit moment geen bedreiging voor inwoners, hoewel giftige gaswolken van zwaveldioxide wel een gevaar kunnen zijn. Elín Björk Jónasdóttir van het Icelandic Meteorological Office, zegt dat er een grotere hoeveelheid gas ontsnapt in vergelijking met de vorige uitbarsting. Men verwacht dat de uitbarsting in de komende tijd zal intensifiëren (dus groter en heviger worden).

Vóór de uitbarsting van 2021 was het al van de 13de eeuw geleden dat er in dat gebied nog een vulkaanuitbarsting plaatsvond. Tijdens zo’n uitbarsting, spuit er door een spleet in de grond, een fontein van lava in de lucht. Op die manier kunnen grote hoeveelheden lava worden uitgestoten via lavastromen of basaltvloeden, en de regio bedekken/verwoesten. Tevens is er uitstoot van zwaveldioxide. Van uitstoot van as is hier geen sprake.

De uitbarsting van de Laki vulkaan

De meest beruchte uitbarsting van een spleetvulkaan in IJsland was deze van de Laki-spleetvulkaan eind de 18de eeuw, wat bekend werd als één van de grootste effusieve erupties ooit. Op 8 juni 1783 ontstond een 25-kilometer lange scheur met 130 kraters, waar 14 km³ lava uit stroomde en 120 miljoen ton zwaveldioxide (een giftig gas) bij vrijkwam, die tot op 15 km hoogte werd gestoten. De gevolgen van deze uitbarsting die duurde tot 7 februari 1784, waren desastreus. In IJsland stierf 25% van de bevolking door o.a. fluoridevergiftiging. De helft van het vee ging dood. Het regende er op momenten zwavel en salpeterzuur, waardoor vegetatie afstierf, etc.

Er ontstond een grote gaswolk (geen aswolk!) die naar het vaste land van Europa werd geblazen en daar de zon versluierde en voor een dikke smog zorgde. Vele mensen stierven doordat de zwaveldioxidemist in hun longen reageerde met water en daar in zwavelzuur veranderde,  waardoor hun longen wegbrandden en ze stikten. Duizenden mensen kwamen zo om het leven.

Dan werd het weer zeer heet, met als gevolg zware onweders met enorme hagelstenen die zelfs het vee doodden. Dit duurde tot de mist was weggetrokken in de herfst. De winter van 1783-1784 was extreem koud, en wordt beschouwd als één van de zwaarste winters ooit (sinds mensenheugenis). In Nederland was het gemiddeld -2,3°C. De zee vroor dicht. In het voorjaar waren er dan overal in Europa overstromingen ten gevolge van ophopend ijs. Ook in de VS had men toen één van de koudste winters ooit.

Andere onrustige vulkanen

Verder is op dit moment ook de Grímsvötn onrustig. Deze vulkaan barstte voor het laatst uit in 2011 en produceerde een grote aswolk. Op dit moment staan drie vulkanen onder code geel (onrustig): de Grímsvötn, de Aksja en de Krysuvik.

Bron: Volcanodiscovery.com