
Het is goed om een moestuin aan te leggen, en veel kleinfruit en eetbare planten te zetten. Maar ook wat geneeskrachtige kruiden kunnen nuttig zijn, in geval dat men ziek is, of last heeft van kwaaltjes, zodat men niet steeds afhankelijk is van de farmaceutische industrie. Het aanleggen van een kruidentuin met geneeskrachtige planten werd reeds in de middeleeuwen gedaan in de kloosters. De eerste apothekers waren kruidenmengers!
Wie een plant in zijn omgeving in het wild wil zoeken, om die over te brengen naar de tuin (of koer, in een pot), kan daarvoor gaan naar waarnemingen.be of waarnemingen.nl. Zoek op uw provincie naar de plant die u wil vinden in uw omgeving.
Enkele nuttige planten, die misschien een plekje in de tuin kunnen krijgen:
Dille (Anethum graveolens): Wordt gebruikt als keukenkruid, maar voor medicinale doeleinden gebruikt men de rijpe dopvruchtjes en bloemstelen. Stimuleert aanmaak spijsverteringssappen, bevordert eetlust, verlicht indigestie en maagkrampen, werkt urineafdrijvend, en zorgt voor goede nachtrust. Ook aanbevolen bij hoofdpijn. Gebruik het als aftreksel (thee: drie keer per dag een halfuur na de maaltijd een theelepel gekneusde vruchtjes in een kop kokend water).
Ruwe berk (Bettula pendula): Bladeren worden gebruikt in thee, om reuma te verlichten. (twee tot driemaal daags een kopje thee).
Goudsbloem (Calendula officinalis): Heeft ontstekingsremmende eigenschappen. Voor geneesmiddel gebruikt men de bloemen met schutblaadjes, zonder het steeltje. Bij slechte spijsvertering en galblaasaandoeningen drinkt u tot zes keer per dag een aftreksel – een theelepel van het kruid – in een kop kokend water. Ook voor genezing van wonden, zoals brandwonden, kunnen verholpen worden door de wonde onder te dompelen in een bad met aftreksel van deze bloemen. Ook kan men de gedroogde bloemen in olie tot een soort zalf verwerken, voor behandeling van huidaandoeningen.
Echte kamille (Chamomilla recutita): Eén van de meest gebruikte geneeskrachtige kruiden. Het hele seizoen plukt men de bloemhoofdjes met steeltjes. Het kruid heeft ontstekingsremmende, helende en krampwerende werking. Bij spijsverteringsproblemen werkt het verzachtend op met diarree gepaard gaande koliek, en op pijnlijke winderigheid.
Wilde chichorei (Cichorium intybus): Wortels worden als surrogaat voor koffie gebruikt. Voor gebruik als kruid worden de wortels bij een matige temperatuur gedroogd (en niet geroosterd). De componenten in de wortel bevorderen spijsvertering, zuivert het bloed. Neem driemaal daags een theelepel van het kruid in een kop kokend water, een halfuur voor de maaltijd. Tracht het kruid niet overmatig en langdurig te gebruiken.
Artisjok (Cynara scolymus): De bladeren worden verzameld tijdens de bloei (en dan gedroogd). Het kruid heeft een heilzame werking op een zwakke galblaas, stimuleert de aanmaak van gal door de lever en ontdoet het lichaam van giftige stoffen. De cholesterolspiegel van het bloed wordt verlaagd en vetophoping in de lever en het bloed worden voorkomen, zodat er geen aderverkalking kan optreden. Drink een theelepel van dit kruid in een kop, twee tot viermaal daags.
Venkel (Foeniculum vulgare): Voor medicinaal gebruik worden de zaadjes gebruik (die gekneusd worden). Wordt gebruikt bij twee groepen aandoeningen: die van de luchtwegen, waarbij venkel het slijm in de bronchiën losmaakt en ontstekingen remt, alsook spijsverteringsproblemen, waarbij venkel windverdrijvend en krampwerend werkt. Gebruik het als thee: een kleine theelepel gekneusd zaad laten trekken in een kop kokend water. Driemaal daags een kopje.
Bosaardbei (Fragaria vesca): Voor medicinale doeleinden gebruikt men de blaadjes, waarvan thee wordt gemaakt. Het wordt aangeraden als preventief middel tegen de griep, en wordt gebruikt bij de behandeling van spijsverteringsproblemen en urineweginfecties. Daartoe wordt meerdere keren daags een theelepel van het kruid in een kop kokend water gedaan. Gaat ook slechte adem tegen. Aftreksel in een bad wordt gebruikt als kuur tegen aambeien.
Echte tijm (Thymus vulgaris): Naast het gebruik als smaakmaker in de keuken, kan het kruid ook medicinaal gebruikt worden. Echte tijm wordt vooral gebruikt bij aandoeningen van de luchtwegen. Het kruid is slijmoplossend, verlicht bronchiale krampen en is antiseptisch. Het verlicht ademhalingsmoeilijkheden van mensen met emfyseem of astma. Drink hiertoe driemaal daags een aftreksel van het verkruimelde kruid (een theelepel op een kop water). Het kruid kan ook spijsverteringsproblemen en winderigheid verhelpen. Daarenboven is het kruid ook een dermatologisch middel tegen hardnekkige huiduitslag, schimmelinfecties tussen de tenen, voor schaafwonden, etc.
Bosbes (Vaccinium myrtillus) De bladeren en bessen worden medicinaal gebruikt. De bessen worden in gedroogde vorm gebruikt, en zijn effectief tegen diarree, spijsverteringsproblemen, en worden aangeraden als een goed werkend en onschadelijk middel voor kleine kinderen. Men maakt er een kort gekookt afkooksel van – een theelepel gekneusde en gedroogde bessen per kop water – dat een aantal keer per dag met een lepel moet worden genomen. Ook tot poeder vermalen bessen kunt u kort koken. Verse bessen hebben een laxerende werking en bevatten veel vitaminen.
Citroenmelisse (Melissa officinalis): Het kruid heeft een kalmerende werking. Bladeren en bloeiende topdelen worden gebruikt voor behandeling van slapeloosheid, spijsverteringsproblemen, nerveuze trillingen,…
Pepermunt (Mentha x piperita): Bladeren worden gebruikt (vers of gedroogd) in thee; het kruid heeft een krampwerende en antiseptische werking, kan de geïrriteerde maagwand verzachten, winderigheid tegengaan en de aanmaak van gal stimuleren. Wordt algemeen aangeraden bij ingewandsstoornissen. Dosering: driemaal daags een theelepel kruid in een kopje kokend water.
Uiteraard zijn er nog veel meer geneeskrachtige kruiden, al dan niet inheems. Aanbevolen is uiteraard een boek over geneeskrachtige planten in huis te halen.
Bron: STARY Frantisek, Geneeskrachtige planten, R&B, Praag, 1991, 1994 (in dit boek worden 100 planten beschreven)